Chuyên gia tim mạch đầu ngành: có 3 triệu chứng điển hình này cần tới viện ngay lập tức
PGS Nam nhấn mạnh, với bệnh lý đột quỵ mỗi phút trôi qua là gần 2 triệu tế bào não sẽ mất đi, do đó, người bệnh phải được cấp cứu trước 6h kể từ lúc phát bệnh
Máu mang oxy và chất dinh dưỡng lên nuôi não. Khi thiếu máu lên não, các tế bào não sẽ ngưng hoạt động và chết đi trong vài phút. Chính vì thế, nhận biết sớm cơn đột quỵ và cấp cứu người bệnh giúp bệnh nhân có thể thoát chết và giảm di chứng.
Tử vong vì không hiểu biết về đột quỵ
Chị Nguyễn Thị Th. 33 tuổi, trú tại Cầu Giấy, Hà Nội có tiền sử tăng huyết áp . Chị Th lựa chọn cho mình cách sống chung với tăng huyết áp là sống tự nhiên, thiền định và bỏ thuốc. Đến khi huyết áp tăng cao không kiểm soát được và đã dẫn đến cơn đột quỵ.
Kỳ nghỉ Tết, cả gia đình về quê ăn Tết, chị Th đột nhiên bị đau đầu đột ngột kèm theo nôn ói, khó nói. Nhưng cả nhà không biết chị bị làm sao nên để chị vào phòng nghỉ ngơi. Đến khi chồng và con vào gọi chị ra ăn trưa thì chị Th đã rơi vào trạng thái mất tỉnh táo, liệt nửa người.
Khi gọi xe cấp cứu đến, chị đã rơi vào tình trạng hôn mê . Sau 6 ngày điều trị ở bệnh viện tỉnh không đỡ, không di chuyển được lên tuyến trên chị Th đã qua đời vì xuất huyết não (một dạng của đột quỵ não).
Trường hợp của ông Nguyễn Văn B. 58 tuổi, trú tại Nam Trực, Nam Định cũng tương tự. 5h chiều khi từ nhà vệ sinh đi ra ông bỗng dưng xuất hiện cơn đau đầu đột ngột kèm theo mất tri giác, một bên tay và chân không đi được nên ngã quỵ ở sàn nhà.
Thấy ông bị như thế, người nhà đưa ông vào giường và gọi cán bộ trạm y tế xã đến để truyền dịch nhưng tình trạng càng ngày càng nặng hơn, 2 tiếng sau ông rơi vào hôn mê.
Gia đình gọi xe cấp cứu đưa ông đến bệnh viện, bác sĩ cho biết ông bị đột quỵ não và không thể can thiệp vì có tiền sử tiểu đường type 2 và vùng xuất huyết não rộng. Sau khi bàn bạc, gia đình xin cho ông về nhà.
PGS Nguyễn Hoài Nam
Đột quỵ xảy ra như thế nào?
Theo PGS Nguyễn Hoài Nam - Tổng thư ký Hội Phẫu thuật Lồng ngực và Tim mạch TP.HCM đột quỵ (còn gọi là tai biến mạch máu não, xuất huyết não) xảy ra khi dòng máu cung cấp cho một phần của não bộ đột nhiên bị chặn lại, hoặc khi có một mạch máu trong não bộ bị vỡ khiến máu tràn vào những khoảng không xung quanh các tế bào não.
Bình thường máu mang oxy và chất dinh dưỡng lên nuôi não, khi thiếu máu lên não các tế bào não sẽ ngưng hoạt động và chết đi trong vài phút. Hậu quả là các vùng cơ thể do phần não đó điều khiển sẽ ngưng hoạt động, dẫn tới yếu liệt nửa người, không nói được, hoặc hôn mê
Đột quỵ xảy ra ở các dạng
Thứ nhất, thiếu tưới máu não (nhồi máu não): mạch máu não bị tắc làm não thiếu máu nuôi và hư hại, có ba nguyên nhân chính.
- Xơ vữa động mạch: mảng xơ ở thành mạch máu dày lên dần làm hẹp lòng mạch, đồng thời kích thích tạo cục máu đông gây tắc mạch.
- Tắc mạch do tim: bệnh tim (rung nhĩ, hẹp van tim…) tạo thành cục máu đông trong tim, sau đó một cục máu đông này trôi lên não và kẹt lại gây tắc mạch máu não.
- Tăng huyết áp làm hư hỏng và tắc nghẽn các mạch máu nhỏ trong não.
Dạng bệnh đặc biệt: "Cơn thiếu tưới máu não thoáng qua": mạch máu tắc nhưng đã tự thông nhanh chóng nên triệu chứng cũng nhanh chóng hồi phục hoàn toàn trong vòng 60 phút.
Thứ hai, xuất huyết não: hầu hết là do tăng huyết áp làm rạn nứt và tạo túi phình ở các mạch máu nhỏ, sau đó vỡ ra gây chảy máu.
Thứ ba, xuất huyết khoang dưới nhện: do một động mạch có thành bị yếu, phình ra dần rồi vỡ gây máu chảy vào khoang chứa dịch bao quanh não.
Theo PGS Nam. 3 triệu chứng điển hình của đột quỵ gồm:
- Méo miệng, thấy rõ khi nói, cười
- Yếu tay chân một bên (đột ngột rơi đồ đang cầm, yếu tay không giơ lên được, đột ngột yếu chân – có thể ngã
- Nói không được, hoặc nói đớ
Nếu đột ngột xảy ra bất cứ triệu chứng nào nói trên, dù đang ngủ, đang hoạt động, hoặc đang làm việc, đừng chần chừ, hãy gọi cấp cứu 115, đưa người bệnh đến bệnh viện cấp cứu.
Trong đột quỵ, các chuyên gia đều cảnh báo đột quỵ do mạch máu não tắc phải thông ngay mới có thể cứu được não, chỉ thông được mạch máu não khi đến bệnh viện sớm, nếu đến muộn không còn thông được mạch máu não nữa nên việc điều trị sẽ rất khó khăn.
PGS Nam nhấn mạnh, với bệnh lý đột quỵ mỗi phút trôi qua là gần 2 triệu tế bào não sẽ mất đi, do đó, người bệnh phải được cấp cứu trước 6h kể từ lúc phát bệnh.
Khi người nhà bị đột quỵ, những người xung quanh cần đỡ người bệnh, đặt nằm nghiêng, làm sạch đàm dãi cho dễ thở, không tự ý cho uống bất kỳ thuốc gì, không cạo gió, cắt lễ. Ngay lập tức gọi hỗ trợ đưa người bệnh tới bệnh viện cấp cứu.
